top of page

“ACCIONNAN DI AGOSTO 1977 TABATIN SU MOTIBONAN, SIGNIFICACION Y BALORNAN PA NOS LUCHA Y HISTORIA”

Ex Prome Minister Nelson Oduber:

Segun nos Staatsregeling - e tempo ey bo por bisa nos constitucion - e eleccion pa eligi e miembronan di Staten di Antias ta tuma lugar segun partidonan insular, unda Corosu lo por eligi 12 miembro, Aruba 8, Bonaire 1 y e islanan Ariba (Sint Maarten, Saba y Sint Eustatius) por eligi solamente 1 miembro. No tabatin partidonan cu ta representa Antias, pero cada isla separa. Pa nan e electorado na cas tabata importante.

Banda di eleccion pa miembronan di Staten di Antias tabatin un Eilandenregeling cu tabata regla e eleccionnan pa e islanan, unda cu Aruba por a eligi 21 miembro di Eilandsraad y e partido cu haya mayoria lo por forma e gobierno insular cu pa nos tabata 6 diputado. E gobierno aki casi mester sinta 4 aña, pasobra no por bin eleccion si gobierno cay, pero mester reforma.

Contrario na esaki, e gobierno Antiano cu si e cay por bin eleccion si bin problema prome cu 4 aña.


Kico a sosode na augustus 1977?

Bo por tin un situacion unda cu bo ta gana eleccion pa Staten di Antias na Aruba pero partidonan na Corsou cu total tabatin 12 miembro, unda un partido cu gana of perde ta join otro cu 1 partido di Bonaire, 1 di Sint Maarten pa yega na 12 asiento. A yega di sosode cu partido Nacional di Pueblo ta gana na Corsou y PPA ta gana na Aruba y envez cu PPA forma cu Nacional, nan ta forma gobierno cu partido Democrat di Corsou lagando e partido cu a gana aya for di gobierno. E tempo ey tabata ser bisa cu bo ta gana eleccion anochi di eleccion y perde su mainta siguiente pa bay den Gobierno Central na Corsou. Esaki a sosode varios vez cu partido Nacional.

Na Aruba MEP a gana eleccion na 1973 y a bay den gobierno Central. Na 1977 MEP a bolbe gana cu 5 asiento y pa un par di voto mas lo a saca 6 asiento di e 8 asientonan pa Aruba.

Kico a sosode? PPA a saca 2 asiento y despues ora cu un miembro a declara su mes independiente, PPA cu solamente 1 di e 8 asientonan a drenta gobierno Central. Logicamente cu MEP y su votadornan no por a acepta esaki, pasobra e tabata un falta di respet pa e electorado Arubano, apesar cu legalmente esaki tabata por, ya cu ta Gobierno Central pa Antias tabatin, unda cu den tur e islanan esun cu forma un gobierno mester busca un mayoria. E total di asientonan tabata forma e gobierno.


Referendum consultativo

E gobierno insular di MEP a organisa pa promer vez den historia di Reino Hulandes un referendum consultativo dia 25 maart 1977. E tempo ey tanto gobierno Central y esun di Hulanda a declara cu nos sistema no conoce e instrumento di Referendum ya cu esaki no ta para den nos leynan. E balor di e referendum consultativo aki tabata e arma principal di gobierno di MEP bao guia di Betico Croes dfm, unda cu nos no solamente a gana eleccion ya caba na 1973, 1975 y despues na 1977 pero den un referendum den tur libertad pueblo a duna Betico Croes y MEP e mandato pa regla nos futuro structura estatal den tur forma pero den todo caso cu nos lo mester sali di gobierno/Antias di 6. Pa mi e referendum aki su balor tabata historico y sumamente importante. Hasta masha aña despues e otro islanan y hasta Hulanda tambe a tene nan referendumnan. Su balor tabata grandi y tabata e instrumento mayor di Betico Ctroes y MEP.

Door di e resultado di referendum di 25 maart 1977 y e resultado di eleccion na juni 1977, MEP y gobierno insular di Aruba a sinti nan obliga y mara na ehecuta e resultado di e referendum.

Detencion di 2 sindicalista

Teniendo MEP na 1977 pafor di gobierno lo stroba e proceso pa haci e preparacionnan pa sali di e constelacion Antiano. No obstante e mandato aki cu MEP a haya di e pueblo den eleccion y e referendum, nos no por keda sin mas for di Gobierno Central ya cu no tin respet pa e electorado Arubano. Ora PPA cu solamente 1 asiento toch a drenta gobierno, Betico a organisa un reunion informativo na Centro di Bario Noord, unda e pueblo a atende masalmente. Durante e reunion nos a ser avisa cu 2 lider sindical di IOWUA a ser deteni pasobra cu nan lo a saca un pamflet contra PPA y cual contenido tabata ‘opruiend’ Di e momento ey a tuma e decision cu ta bay Warda di Polis na Playa unda Chinto Geerman dfm y Juan Yarzagaray dfm tabata deteni. Un masa hopi grandi a bay protesta dilanti Warda di Polis, a marcha bay cas di fiscal van Arps y e tempo ey den Nassaustraat a kibra vitrina di e oficina di Amigoe cu tabata contra nos y tin hende a kima e bandera di Antias.


Aruba den scuridad

E dianan cu a sigui gobierno insular a duna liber na tur ambtenaar pa nan por bay protesta. Tin sindicatonan tambe cu a join e protesta. A protesta pacificamenter pero ora cu gobierno Hulandes a bisa cu ta un par di hende so a protesta y cu no tabatin nada particular a sosode, nan mes a reta MEP pa mustra su forsa y sosten. E accionnan a conduci cu gobierno Central a manda Riot Commando bao guia di Castillejo Cova cu hopi polis di otro islanan pa bin yuda esnan aki pone ordo. Hopi abuso contra nos pueblo a tuma lugar, a abusa di poder, a tira riba hende, herida nan, a tira riba auto cu hende aden. Castillejo Cova cu e polisnan cu nan a trece bon arma y hasta a tene un marcha pa intimida, spanta hende den caya di Nassaustraat. Mirando e opresion, intimidacion y e abusonan aki nos a dicidi cu nos ta pone Aruba plat y a laga baha e planta di WEB y Aruba a keda un par di dia den scuridad. E tempo ey tabata fouilleer hende pa loco, a detene hende pa spanta pueblo. Mientras tanto 2 ciudadano a hasta bay Cuba.


Viahe pa Hulanda

Betico a uni forza cu e gremionan di sindicato y comercio den un reunion na Surfside. Den e reunion ey a palabra cu lo haci uzo di articulo 26 di Eilandenregeling (ERNA) cu ta bisa cu nos Eilandsraad por bay cerca gobierno Hulandes pa defende nos interes ora nos ta sinti nos mes perhudica. A forma un delegacion di Eilandsraad, Bestuurscollege y gremionan cu a bay Hulanda pa discuti e situacion. Al final a haya oido cerca Gobierno di Hulanda y di Antias den un protocol di 20 april 1978 pa bin un Comision di Reino pa studia e problema di un restructuracion di Antias. Mientras tanto MEP a bira miembro di Social Democratanan Internacional S.I. A bay cu diferente delegacion den region y nos a bay tambe Nacionnan Uni na e Comision di Decolonisacion y nan a conseha nos cu mester bula for di e constelacion Antiano a a base di un resolucion.


E accionnan di Agosto 1977 y e referendum di 25 maart 1977 tabata e base pa sigui traha pa prepara nos futuro pafo di gobierno Antiano, miho bisa pafo di Antias su constelacion.

Laga mi un biaha mas gradici Betico y MEP, su integrantenan y tur cu a uni forsa cu nos por a yega Conferencia di Mesa Rondo na 1981 y 1983 cu a conduci cu Aruba a sali for di e constelacion Antiano dia 1 jan. 1986, cu nos a elimina e 2 formanan di gobernacion, e 2 bestuurscollegenan cu awe nos por determina nos propio futuro, destino cu tur e instrumentonan legal, economico ta den nos propio man, tin propio parlamento, propio himno, bandera, ortografia, propio Banco Central y moneda Arubano.

Ban conserva esaki cu ta nos responsabilidad.



bottom of page